Ranking wydatków inwestycyjnych samorządów: nasze samorządy w czołówce na Dolnym Śląsku

W rankingu wydatków inwestycyjnych samorządów per capita w latach 2022-2024 gmina Złoty Stok zajęła czwarte miejsce na Dolnym Śląsku i 17. w kraju fot.: mp

Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” opublikowało ranking wydatków inwestycyjnych samorządów w latach 2022–2024. Sprawdzamy, jak wypadły nasze gminy oraz powiat.

Po rekordowych inwestycjach zrealizowanych przez samorządy w 2023 roku nadszedł czas wyhamowania – w 2024 r. wydatki gmin i miast na ten cel spadły, a szczególnie dotknęło to miasta na prawach powiatu (-18 proc.). 

Dlaczego tak się stało? Po pierwsze, wzrost obciążeń związanych z wydatkami bieżącymi. Po drugie, wysokie obciążenie spłatami wcześniejszych kredytów w związku z utrzymującymi się wysokimi stopami procentowymi. Po trzecie, cykliczny spadek wielkości dotacji z funduszy unijnych. Po czwarte, wygaśnięcie znacznej części wsparcia w postaci rządowych programów wspierania inwestycji samorządowych (typu Polski Ład i inne), które z jednej strony były krytykowane za małą przejrzystość i powiększanie długu publicznego, ale z drugiej stanowiły rzeczywistą szansę dla wielu słabszych jednostek samorządowych.

- Z naszych analiz wynika jednak, że głównym czynnikiem ograniczającym skalę inwestycji były niskie dotacje z funduszy unijnych. Trzeba pamiętać, że zwłaszcza miasta na prawach powiatu i samorządy wojewódzkie w największym stopniu korzystają z tych środków - mówią Julia Łakomska i Paweł Swaniewicz, autorzy rankingu.

Metoda rankingu jest identyczna jak w ubiegłych latach. Pod uwagę brana jest całość wydatków majątkowych poniesionych w ciągu ostatnich trzech lat (w tym przypadku 2022–2024). W ten sposób autorzy chcą uniknąć dużych, chwilowych wahań wskaźnika będącego podstawą rankingu. Wydatki inwestycyjne, zwłaszcza w mniejszych jednostkach, cechują się znaczną cyklicznością. W poszczególnych latach mogą być bardzo wysokie, co wiąże się z realizacją ważnej inwestycji, aby potem okresowo spadać do znacznie niższego poziomu. Uzasadnieniem uwzględniania wydatków majątkowych (a nie tylko inwestycyjnych) jest fakt, że np. wydatki na dokapitalizowanie spółek są de facto często przeznaczane na wsparcie projektów inwestycyjnych. Zresztą wydatki majątkowe, niebędące równocześnie inwestycyjnymi, to bardzo niewielka część uwzględnianych wydatków (około 2–3 proc.). W przypadku miast wojewódzkich i innych miast na prawach powiatu pod uwagę bierzemy też wartość inwestycji finansowanych samodzielnie przez spółki komunalne.

Powiat Ząbkowicki w rankingu 314 sklasyfikowanych powiatów z całego kraju zajął odległą 247 pozycję z kwotą 277,77 zł średnich wydatków inwestycyjnych „per capita” w latach 2022-2023. W poprzednich latach samorząd klasyfikowany był podobnie - w trzeciej setce zestawienia.

Wśród 267 miast powiatowych Ząbkowice Śląskie uplasowały się na 41 miejscu. W latach 2022-2024 średnie wydatki inwestycyjne „na osobę” wyniosły tam 1653,47 zł. W otwierających ranking Wysokich Mazowieckich w województwie podlaskim była to kwota 2953,95 zł a zamykającej stawkę Łęczycy(woj. łódzkie) 346,50 zł. Na Dolnym Śląsku wyżej od ząbkowickiej gminy jeśli chodzi o miasta powiatowe uplasowały się tylko: Wołów, Środa Śląska, Jawor, Bolesławiec i Lubin, natomiast w subregionie wałbrzyskim Ząbkowice Śląskie otwierają stawkę zestawienia. W poprzednich roku ząbkowicki samorząd zajął w rankingu 35. miejsce, a dwa lata wcześniej 34.

W rankingu gmin miejsko-wiejskich w czołówce zestawienia znalazły się dwie gminy powiatu ząbkowickiego. To Gmina Złoty Stok znajmująca wysokie 17. miejsce ze średnimi wydatkami na osobę w latach 2022-2024 w kwocie 3947.54 zł. To czwarta lokata jeśli chodzi o miasteczka na Dolnym Śląsku. Wyżej w rankingu są tylko Polanica-Zdrój, Ścinawa oraz Karpacz. Nieznacznie niżej plasuje się Gmina Kamieniec Ząbkowicki, której wydatki inwestycyjne „per capita” wyniosły 3386,03 zł. Pozwoliło to kamienieckiemu samorządowi zająć 43. miejsce w zestawieniu. W ostatnich latach złotostocki i kamieniecki samorząd regularnie plasują się w pierwszej pięćdziesiątce zestawienia.

136 miejsce w tym rankingu przypadło Gminie Ziębice, która zanotowała spory awans w stosunku do wcześniejszych lat. W ubiegłym roku ziębicki samorząd zajmował to samo miejsce, ale już we wcześniejszych zestawieniach częściej był w drugiej połowie rankingu. Wydatki inwestycyjne w latach 2022-2024 w gminie Ziębice wyniosły 2462,80 zł na osobę. Na 187 pozycji uplasował się bardzki samorząd. Wydatki inwestycyjne w przeliczeniu na mieszkańca w latach 2022-2024 wyniosły 2209,12 zł. W rankingu gmin miejsko-wiejskich sklasyfikowano 680 samorządów.

W rankingu gmin wiejskich nasze samorządy też w górnej części zestawienia. Gmina Stoszowice z wydatkami inwestycyjnymi na poziomie 4093,26 zł na osobę plasuje się na 79 miejscu. To też najwyższa kwota jeśli chodzi o zestawienie gmin powiatu ząbkowickiego. Jeśli chodzi o samorządy wiejskie z Dolnego Śląska to wyżej w zestawieniu znalazły się tylko: Lewin Kłodzki, Grębocice, Radwanice, Żukowice i Udanin. 423 miejsce z wydatkami inwestycyjnymi w kwocie 2687,96 zł per capita zajmuje gmina Ciepłowody. W zestawieniu znalazły się 1464 samorządy wiejskie.

em24.pl