Gdzie inwestuje się najwięcej? Samorządy z powiatu wysoko w rankingu

zdjęcie ilustracyjne fot.: pixabay

Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” opublikowało ranking wydatków inwestycyjnych samorządów w latach 2021–2023. Sprawdzamy, jak wypadły nasze samorządy.

- Wielkość inwestycji samorządowych w 2023 roku wyraźnie wzrosła nie tylko w porównaniu z rokiem poprzednim, ale w ogóle była najwyższa w najnowszej historii samorządów w Polsce. Informacja ta może się wydawać zaskakująca, jeśli pamiętamy alarmujące doniesienia o pogarszającej się sytuacji finansowej, w tym o spadku nadwyżki bieżącej w wielu gminach i powiatach – mówią Julia Łakomska i Paweł Swaniewicz, autorzy zestawienia.

Skoro wydatki inwestycyjne rosły pomimo spadku nadwyżki operacyjnej to w jaki sposób były one finansowane? Przy spadającej nadwyżce operacyjnej oraz malejącym znaczeniu funduszy europejskich o wzroście nakładów inwestycyjnych decydowały fundusze z programów krajowych. Ich znaczenie było bardzo duże – doprowadziły przecież do bezprecedensowo wysokich inwestycji samorządowych w 2023 r. Z drugiej strony, wielokrotnie opisywane były wady tych programów, sprowadzające się, najkrócej ujmując do braku przejrzystości zasad przyznawania środków oraz wyraźnej roli kryteriów politycznych w rozdziale funduszy. Samorządy zarządzane przez włodarzy związanych z ówczesną opozycją, bez względu na swą zamożność czy wielkość, miały wyraźnie mniejszą szansę na otrzymanie wysokich dotacji.

W jaki sposób przygotowano ranking?

Metoda rankingu jest identyczna jak w ubiegłych latach. – Pod uwagę bierzemy całość wydatków majątkowych poniesionych w ciągu ostatnich trzech lat (w tym przypadku 2017–2019). Wskaźnik jest średnią wydatków inwestycyjnych z trzech lat w przeliczeniu na mieszkańca. W ten sposób chcemy uniknąć dużych, chwilowych wahań wskaźnika będącego podstawą rankingu. Wydatki inwestycyjne, zwłaszcza z mniejszych jednostkach, cechują się znaczną cyklicznością. W poszczególnych latach mogą być bardzo wysokie, co wiąże się z realizacją ważnej inwestycji, by potem okresowo spadać do znacznie niższego poziomu. Uzasadnieniem uwzględnienia wydatków majątkowych (a nie tylko inwestycyjnych) jest fakt, że np. wydatki na dokapitalizowanie spółek są de facto bardzo często przeznaczane na wsparcie projektów inwestycyjnych. Zresztą wydatki majątkowe, niebędące równocześnie inwestycyjnymi, to bardzo niewielka część uwzględnianych wydatków (2–3 proc.). W przypadku miast wojewódzkich i innych miast na prawach powiatu pod uwagę bierzemy też wartość inwestycji finansowanych samodzielnie przez spółki komunalne. Jak wspominaliśmy wcześniej, w niektórych miastach może to znacząco wpływać na końcową pozycję w rankingu. Należy podkreślić, że dane te opierają się na zaufaniu do prawdziwości i dokładności przekazywanych nam informacji. W tym roku na ankietę odpowiedziało 59 miast na prawach powiatu, a zatem zabrakło informacji z 7 (w tym z jednego z miast wojewódzkich). W roku ubiegłym udało się zebrać informacje ze wszystkich 66 miast - wyjaśniają autorzy.

Powiat Ząbkowicki w rankingu 314 sklasyfikowanych powiatów z całego kraju zajął odległą 236. lokatę z wydatkami majątkowymi na poziomie 230,84 zł. Największe wydatki majątkowe w latach 2021-2023 „per capita” wskazano w powiecie słupeckim w woj. wielkopolskim (1523,40 zł). Na drugiej pozycji uplasował się powiat bieszczadzki w woj. podkarpackim (1382,94 zł), a na trzeciej powiat sejneński w woj. podlaskim (1134,79 zł).

Wśród miast powiatowych Ząbkowice Śląskie uplasowały się na wysokim 35 miejscu wśród 267 sklasyfikowanych. W latach 2021-2023 średnie wydatki inwestycyjne „na osobę” wyniosły tam 1514,26 zł. W otwierających ranking Wysokich Mazowieckich była to kwota 3205,79 zł a zamykającym Inowrocławiu 323,65 zł

W rankingu gmin miejsko-wiejskich wśród 646 pozycji bardzo wysoko uplasowały się dwie gminy powiatu ząbkowickiego:

Gmina Kamieniec Ząbkowicki z wynikiem 3419,78 zł zajmuje 16. lokatę, a 26 miejscem może poszczycić się Gmina Złoty Stok. Tam wydatki „per capita” w latach 2021-2023 wyniosły 2981,32 zł. W drugiej setce zestawienia znalazła się Gmina Bardo ze średnimi wydatkami inwestycyjnymi na mieszkańca na poziomie 1877,14 zł (131. pozycja) i Gmina Ziębice z kwotą 1860.64 „per capita” (136. pozycja).

Na 1498 gmin wiejskich również na wysokiej 21 pozycji uplasowała się Gmina Stoszowice, która względem ubiegłorocznego rankingu zanotowała awans o blisko 240 pozycji. Wydatki inwestycyjne „na osobę” wyniosły tam 4146,45 zł i pod tym względem stoszowicki samorząd jest czwartym jeśli chodzi o gminy wiejskie na Dolnym Śląsku i liderem w subregionie wałbrzyskim.

342 miejsce przypadło najmniejszej w powiecie Gminie Ciepłowody. Kwota 2152,27 zł to średnia wydatków inwestycyjnych na osobę w latach 2021–2023 w samorządzie zarządzanym przez Łukasza Białkowskiego i to również wysoka lokata względem lat poprzednich. Jeszcze kilka lat temu ciepłowodzki samorząd plasował się w drugiej części zestawienia, jednak od kilku lat w każdej edycji zestawienia notuje skok – w poprzednich latach o kilkaset pozycji, w tym roku o niemal 90.

em24.pl / Wspólnota