Projekt ustawy MSWiA uderza w strażaków? „To bubel, który nie powinien ujrzeć światła dziennego”

Paweł Gancarz krytycznie wypowiedział się o projekcie ustawy o ochotniczej straży pożarnej z dnia 26 kwietnia 2021 roku fot.: em24.pl

Jedni określają go mianem wspaniałego, inni bublem pisanym „na kolanie”. 6 maja opublikowano projekt ustawy o ochotniczej straży pożarnej, który poróżnił strażaków.

- To wspaniała nowina dla wszystkich druhen i druhów w całej Polsce. Od ponad 30 lat mamy wolną Polskę i wreszcie ta wspaniała formacja, nasi przyjaciele w służbie mają szanse otrzymać wspaniałą ustawę – mówił Andrzej Bartkowiak, komendant główny Państwowej Straży Pożarnej po publikacji projektu ustawy.

Tego optymizmu w dużej mierze nie podzielają jednak strażacy-ochotnicy, a do zaprezentowanego projektu mają szereg uwag. – Projekt w żaden sposób nie został skonsultowany ze strażakami-ochotnikami. Po głębszej analizie uważam, że tak przygotowany dokument nie powinien w ogóle ujrzeć światła dziennego. To jeden wielki bubel przygotowany przez ludzi, którzy nie mają pojęcia jak na co dzień wygląda funkcjonowanie ochotniczych straży pożarnych – mówi Paweł Gancarz, wójt gminy Stoszowice, a jednocześnie długoletni strażak-ochotnik, członek Zarządu Wojewódzkiego i Powiatowego ZOSP RP oraz wiceprezes gminnych struktur w Stoszowicach. – Bubel, który pod płaszczykiem dodatków do emerytury dla strażaków-ochotników wprowadza szereg zmian, mających na celu dobić obchodzący w tym roku swoje 100-lecie Związek Ochotniczych Straży Pożarnych, od lat cementujący i wspomagający funkcjonowanie ponad 17 tys. jednostek OSP. To także projekt, który uderza w samorządy, dzieli środowiska strażaków-ochotników i za chwilę doprowadzi do likwidacji ochotniczego pożarnictwa – dodaje.

Do akcji tylko JRG OSP

Według projektu ustawy, w akcjach strażackich będą mogły uczestniczyć tylko jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, które przekształcą się w jednostki ratowniczo-gaśnicze. Tylko takie będą traktowane jako jednostki ochrony przeciwpożarowej. Ich utworzenie ma umożliwić większe współdziałanie z jednostkami ratowniczo-gaśniczymi Państwowej Straży Pożarnej.

Aby jednak jednostki mogły wyodrębnić u siebie JRG OSP będą musiały spełnić szereg wymogów. Jakich? Tego jeszcze nie określono. Ma to zostać ustalone w drodze rozporządzenia. Decydujące będzie wyposażenie w pojazdy gaśnicze i specjalne, w sprzęt i środki techniczne, z uwzględnieniem zagrożeń występujących na danym terenie oraz spełnienie stosownych wymagań kwalifikacyjnych i szkoleniowych przez ratowników JRG OSP.

Co więc z jednostkami, które nie spełnią tych wymogów i nie będą w stanie przekształcić się w JRG OSP? Mowa tutaj o mniejszych jednostkach, które choć do akcji dysponowane są rzadziej (chociażby ze względu na braki sprzętowe czy lokalizację), to pod względem organizacji, a także zaangażowania niejednokrotnie mogłyby stanowić wzór dla innych, teoretycznie bardziej prężnych jednostek. Jak donosi portal Prawo.pl będą one mogły funkcjonować na zasadach określonych wyłącznie w Prawie o stowarzyszeniach i zająć się np. działalnością kulturalną, czy edukacyjną. Utracą też możliwość finansowania przewidzianego obecnie w ustawie o ochronie przeciwpożarowej.

- Trzeba powiedzieć sobie wprost. Ten projekt dyskwalifikuje małe jednostki i będzie dla nich gwoździem do trumny. Zawsze rozmawiając o systemie pożarniczym ze śp. Dariuszem Bułą, byłym komendantem KP PSP w Ząbkowicach Śląskich i pracownikiem KW PSP we Wrocławiu, uważaliśmy, że jeśli jest gdzieś jednostka, jest grupa umundurowanych ludzi i posiada samochód pożarniczy, to należy robić wszystko żeby OSP tam istniała, nawet jeśli nie bierze udziału w tych najbardziej spektakularnych akcjach bojowych. W przypadku zagrożenia, chociażby powodzi czy jakiegoś kataklizmu, umundurowana grupa ludzi z systemem łączności jest na wagę złota, co zresztą mogliśmy niedawno zaobserwować po nawałnicy w gminach Ciepłowody czy Kamieniec Ząbkowicki, gdzie pomagali strażacy praktycznie z całego powiatu. Są to ludzie, którzy zawsze wiedzą, co mają robić w przypadku zagrożenia. Dodatkowo ochotnicze straże pożarne to jedne z nielicznych organizacji, które prężnie działają na wsiach. […] To ostatnia ostoja społecznej pracy, która w formie wolontariatu spotyka się i działa. Jak trzeba to strażacy niosą sztandar na pogrzebie, jak trzeba to prowadzą księdza na Boże Ciało, jak trzeba to pełnią wartę przy Bożym Grobie i jak potrzeba ich pomocy to oni zawsze są . Jeśli jednak projekt uchwały wejdzie w życie w takiej formie, to za chwilę mniejsze jednostki OSP w gminach będą już tylko historią, a odbudowanie struktur strażackich w kolejnych latach na wsiach będzie graniczyło z cudem – podkreśla Paweł Gancarz.

Stanowisko Zarządu Powiatowego ZOSP RP: obawa i sprzeciw

Zarządy Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Ząbkowicach Śląskich oraz Oddziału Gminnego ZOSP RP w Stoszowicach wyraziły swój sprzeciw przeciwko przyjętym w projekcie rozwiązaniom organizacyjnym i finansowym dotyczącym ochotniczej straży pożarnej. Odnosząc się do projektu wskazują na szereg uwag i zapisów, z którymi się nie zgadzają, począwszy od używanego w projekcie nazewnictwa, gdzie pozbawia się tysięcy strażaków-ochotników tytułu strażaka na rzecz ratownika, przez szufladkowanie jednostek, po wiele niejasności jak chociażby zapis zobowiązujący pracodawcę do obowiązku zwolnienia od pracy ratownika OSP biorącego udział w działaniach i akcjach ratowniczych lub ćwiczeniach oraz wykonującego zadania na rzecz ochrony ludności, w tym obrony cywilnej.
- Problem jest poruszany od lat. Dotychczas pracodawcy nie mają w żaden sposób rekompensowanego wyjścia z pracy strażaka-ochotnika, który na dźwięk syreny pędzi do remizy i wyjeżdża do akcji by nieść pomoc. Jeśli jednostka notuje kilkadziesiąt wyjazdów w roku, to mało który pracodawca może sobie pozwolić na to, żeby kilku pracowników kilka razy w miesiącu w jednym momencie opuszczało zakład pracy. Jest też pewna granica. W projekcie ustawy ten problem nie jest jasno rozwiązany. Wskazano tylko na obowiązek, jaki ciąży na pracodawcy i możliwość żądania rekompensaty zwrotu środków od gminy za poniesione straty z tytułu nieobecności pracownika w pracy. Konkretów jednak brakuje, o kwotach nie ma mowy, choć problem jest sygnalizowany od wielu lat i to kolejny dowód na to, że projekt został przygotowany „na kolanie” – zauważa Gancarz.

Kolejne zapisy, które budzą wątpliwości dotyczą m.in. statutu, na podstawie którego funkcjonuje dana jednostka OSP. Statut oraz wszelkie zmiany w nim naniesione będzie musiał zaopiniować Komendant Powiatowy PSP, a do ich zatwierdzenia ma być zobowiązana rada gminy lub rada miejska. Obecnie statut oraz różnego rodzaju zmiany w nim zachodzące są głosowane na walnym zebraniu członków, a zgodność z prawem sprawdza Krajowy Rejestr Sądowy.

Następna wątpliwość dotyczy organizacji „imprez”. Jeśli OSP będzie chciało zorganizować „imprezę” – jak mówi projekt ustawy – w miejscu innym niż własność jednostki, będzie to wymagało zgody wójta lub burmistrza, a wniosek w tej sprawie będzie musiał być złożony minimum 30 dni przed planowaną „imprezą”.

Samorządowiec i jednocześnie strażak-ochotnik zwraca też uwagę na zapisy dotyczące świadczenia ratowniczego, z tytułu wysługi lat w JRG OSP. Ma ona wynosić 1/14 stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę dla ratownika OSP, który był co najmniej przez 25 lat czynnym członkiem JRG OSP i być wypłacana po ukończeniu 65. roku życia przez mężczyzn i 60. roku życia przez kobiety jako dodatek do emerytury. Przez czynne członkostwo w OSP należy rozumieć członkostwo, podczas którego ubezpieczony ratownik OSP brał bezpośredni udział w działaniach ratowniczych oraz akcjach ratowniczych organizowanych i prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną.

Zaświadczenie o spełnieniu wymogów ma wydawać komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej właściwy dla siedziby na podstawie potwierdzenia właściwego wójta, burmistrza, prezydenta miasta o spełnieniu wymagań. – Według mnie włodarze nie będą w stanie w uczciwie określić, czy dana osoba przez co najmniej 25 lat była czynnym członkiem OSP JRG czy też nie – wskazuje wójt.

Według MSWiA, założeniem projektu jest poprawa zdolności bojowej jednostek OSP i współpraca administracji rządowej i samorządowej w zakresie zadań ochrony przeciwpożarowej i obrony cywilnej. Inaczej uważa Paweł Gancarz. – To chęć centralizacji autonomicznych stowarzyszeń, jakimi dzisiaj są ochotnicze straże pożarne i wyeliminowanie „najsłabszych” jednostek zamiast wyciagnięcie im ręki do pomocy - konkluduje wójt.

Dziś na terenie powiatu ząbkowickiego istnieją 42 jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych w 112 sołectwach. Oznacza to, że co 2-3 sołectwo na terenie powiatu może pochwalić się, że na ich terenie działa jednostka OSP. Jak długo?

Do tematu będziemy wracać.

• STANOWISKO ZARZĄDU POWIATOWEGO ZOSP RP W ZĄBKOWICACH ŚLĄSKICH DO PROJEKTU USTAWY O OCHOTNICZYCH STRAŻACH POŻARNYCH Z DNIA 26 KWIETNIA 2021 ROKU [KLIK]
• STANOWISKO ZARZĄDU GMINNEGO ZOSP RP W STOSZOWICACHDO PROJEKTU USTAWY O OCHOTNICZYCH STRAŻACH POŻARNYCH Z DNIA 26 KWIETNIA 2021 ROKU [KLIK]

em24.pl